ว่านหาวนอน
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Kaempferia rotunda L.
วงศ์ : ZINGIBERACEAE
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์
ไม้ล้มลุกมีเหง้า สูง 20-30 ซม. ใบเดี่ยว มี 2-4 ใบ ตั้งตรง รูปรีหรือแกมรูปหอก กว้าง 5-8 ซม. ยาว 15-25 ซม. ปลายใบแหลม โคนใบสอบ ผิวใบด้านบนเกลี้ยง ด้านล่างมีสีม่วงดำ มีขน ดอกสีม่วงอ่อนปนสีขาว ออกเป็นช่อสั้น จากเหง้าใต้ดิน ก่อนแทงใบมีกาบใบหุ้มช่อดอก 2-3 ใบ ดอกบนกว้าง 2.5-3 ซม. กลีบรองดอกเชื่อมกันเป็นหลอด ยาว 3-3.2 ซม. กลีบดอกเป็นหลอด ยาว 5-5.5 ซม. ปลายแผ่แยก 3 แฉก รูปขอบขนาน กลีบปากสีม่วงอ่อน ยาวประมาณ 4 ซม. กว้าง 2-3 ซม. แบ่งเป็น 2 พู รูปรี ปลายมน รอยเว้าระหว่างพูลึกมาก เกสรผู้ที่เป็นหมันสีขาว ปลายมนกลม เกสรผู้ที่สมบูรณ์ ก้านชูสั้น ปลายมี 3 พู ไข่มีขนสั้น ไข่อ่อนจำนวนมาก
ที่มา : สวนพฤกษศาสตร์สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ เล่ม 7 น. 180 (วีรชัย ณ นคร และสันติ วัฒฐานะ, 2546)